Basisingrediënt: eieren

Deze week voor Pasen leek mij wel gepast om in de serie ‘basisingrediënten’ dit keer het onderwerp eieren te behandelen! Dit is alles wat je moet weten over het basisingrediënt eieren.

Kip of het ei?

Wat was er eerst, de kip of het ei? Deze eeuwenoude vraag heeft wetenschappers en filosofen eeuwenlang beziggehouden. Volgens de evolutietheorie kwam het ei eerst. Vóór de moderne kip bestonden er vogelachtige dieren die genetisch net iets anders waren. Op een bepaald moment legde een prehistorische vogel een ei met een mutatie die de eerste echte kip voortbracht. Dit betekent dat het ei, biologisch gezien, eerst kwam!

Eieren zijn een van de meest veelzijdige voedingsmiddelen ter wereld. Ze worden in bijna elke keuken ter wereld gebruikt en zijn een rijke bron van voedingsstoffen. Maar wat is er nu precies zo bijzonder aan eieren?

Voedingswaarde van eieren

Eieren zijn een geweldige bron van eiwitten en bevatten veel essentiële voedingsstoffen:

Eiwitten – Ongeveer 6 gram per gemiddeld kippenei.
Vitaminen en mineralen – B-vitaminen, vitamine D, selenium en choline.
Gezonde vetten – Vooral onverzadigde vetten en omega-3-vetzuren in bepaalde soorten eieren.
Cholesterol – Hoewel eieren cholesterol bevatten, is uit onderzoek gebleken dat dit niet per se slecht is voor het hart, zolang ze met mate worden gegeten.

Ee ei (60 gram) bevat ongeveer 95 calorieën. De dooier bevat zo’n 78 en het eiwit 17 calorieën. Er zijn verschillende maten van eieren. Maat S zijn alle eieren onder 53 gram, M de eitjes tussen 53 en 63 gram, L een ei tussen 63 tot 73 gram. XL geldt voor eieren van meer dan 73 gram. Hoe ouder de kip, hoe groter haar eieren.

Kleur van de eieren

Hoe krijgt een ei zijn witte of bruine kleur? Het geheim van de kleur van een ei zit hem in de kleur van de kip die hem legt. Daarbij gaat het niet om te kleur van de veren van de kip, maar om de kleur van haar oorlelletje. Een kip met een rood lelletje legt een bruin ei en de kippen met een wit lelletje leggen witte eieren. Er zijn overigens ook kippenrassen die blauwe, groene, turquoise of roze eieren leggen!

En wist je dat de kleur van de eidooier wordt bepaald door de voeding van de kip? Kippen die veel maïs of algen eten, produceren eieren met een donkergele of oranje dooier. Dit heeft geen invloed op de smaak, maar sommige mensen vinden donkerdere dooiers lekkerder.

Eieren bewaren en versheid testen

Wil je weten of een ei nog vers is? Doe de drijftest! Vul een kom met water en leg het ei erin:
– Zinkt het en blijft het plat liggen? Het ei is vers.
– Blijft het op de punt staan? Het is nog eetbaar, maar ouder.
– Drijft het naar boven? Gooi het ei maar weg, want het is bedorven.

Bewaar eieren bij voorkeur in de koelkast om ze langer vers te houden.

Soorten eieren

Hoewel kippeneieren het meest gangbaar zijn, zijn er veel andere soorten eieren die door mensen worden gegeten:
Kippenei – Het meest geconsumeerde ei ter wereld.
Eenden- en ganzenei – Groter en romiger dan kippeneieren.
Kwartel-ei – Klein, delicaat en populair in Aziatische keukens.
Struisvogelei – Het grootste eetbare ei, gelijk aan ongeveer 24 kippeneieren.
Kaviaar (vis-eieren) – Luxe eitjes van de steur, vaak als delicatesse beschouwd.
Schildpad- en reptieleneieren – In sommige culturen geconsumeerd, maar vaak beschermd door regelgeving.

Tips&trucs: eieren scheiden

Voor veel recepten heb je alleen het eiwit of de dooier nodig. Veel mensen vinden eieren scheiden een lastig klusje. En als je alleen het eiwit nodig hebt is het ook nog eens van essentieel belang dat er geen enkel drupje eigeel tussen zit. In dit artikel op mijn blog lees je allerlei tips en trucs voor het scheiden van eieren.

Eiwit of eidooier over?

Heb je heerlijke spaghetti carbonara gemaakt en eiwitten over? Of juist heerlijke meringue en eidooiers over? Gelukkig zijn er veel recepten waarin je de overgebleven witten of dooiers kwijt kunt. En wist je dat je ze ook prima kunt invriezen?

Dit zijn de recepten die je kunt maken als je eiwitten over hebt.

Dit zijn de recepten die je kunt maken als je eidooiers over hebt:

Plantaardig alternatief

Eet je vegan of om andere redenen geen eieren? Er zijn allerlei plantaardige alternatieven voor eieren. Wil je eiwit vervangen in bijvoorbeeld meringue, chocolademousse of een pornstar martini? Gebruik dan aquafaba, het vocht dat in een blik kikkererwten zit. Je kunt dit net zo luchtig opkloppen als eiwit.

Om ei te vervangen moet je eerst kijken welke functie het ei heeft in een gerecht. Is het een bindmiddel of juist verdikkingsmiddel? Helpt het met rijzen of is het puur voor de smaak? Op deze site vindt je allerlei handige alternatieven om vegan te bakken.

Gerechten met eieren

Er zijn ontelbaar veel gerechten met eieren te maken. Wanneer je zoekt op ‘ei‘ vindt je een overzicht op mijn blog. Bekende (buitenlandse) eiergerechten zijn o.a.:

Spreekwoorden

Er zijn een aantal spreekwoorden in de Nederlandse taal waarin het ei een rol speelt. Weet jij de betekenis van onderstaande spreekwoorden of gezegdes?

Eieren voor zijn geld kiezen (met minder genoegen nemen)
Op eieren lopen (voorzichtig zijn)
Wie een omelet wil bakken moet eerst eieren breken (wie wat wil bereiken moet soms eerst een offer brengen)
Dat is het hele eieren eten (zo zit de zaak in elkaar)
De kip met gouden eieren slachten (de bron van inkomsten teniet doen)
Dat zal hem geen windeieren hebben gelegd (ergens veel geld mee verdiend hebben)
Appeltje eitje (iets dat gemakkelijk is)
Voor een appel en ei (kost niet veel)

Trivia over eieren

Het grootste ei ooit gelegd door een vogel kwam van een uitgestorven olifantsvogel en kon wel 34 cm lang zijn.
Het wereldrecord voor het snelst pellen van een hardgekookt ei is minder dan 5 seconden!
Een struisvogelei weegt gemiddeld 1,4 kg en heeft een kooktijd van ongeveer 90 minuten!
Het duurt 24 tot 26 uur voor een ei klaar is om gelegd te worden door de kip. Elke dag eentje is dus een prima gemiddelde voor kippen.
Een legkip legt gemiddeld zo’n 300 eieren per jaar.

Paasei

Weet je waarom we (chocolade)eieren eten en versieren met Pasen? Tijdens de vastenperiode voor Pasen verbood de kerk om vlees en zuivel te eten. Dus ook geen eieren. Maar in het voorjaar leggen de kippen juist veel eieren. Aan het einde van de vastenperiode was de voorraad eieren zo groot, dat heel veel eieren eten onvermijdelijk was. En omdat het einde van de vastenperiode ook een feestje was, werden de eieren gekleurd en mooi versierd. In de loop der jaren (en omdat niet veel mensen meer vasten) zijn de echte eieren vervangen door chocolade-eieren. En de eitjes zijn tegenwoordig te krijgen in de meest lekkere (en gekke!) smaken.