Dit is deel 4 en tevens het slot van de serie over eten en drinken in de afgelopen decennia. Benieuwd naar de artikelen over de jaren 60, 70, 80 en 90? In deze aflevering trends in eten en drinken – de jaren 00.
De warme maaltijd
Wat de redding was voor de buurtchinees (zie ook onder ‘uit eten’) werd ook thuis een populaire bezigheid: wokken. Lekker makkelijk en snel, met kant-en-klare wokreepjes, wokgroenten en woksauzen.
Koken deden we uit één van de vele kookboeken van Jamie Oliver, die ook dit decennium onverminderd populair bleek: Jamie’s Italië, Thuis bij Jamie, Jamie’s Amerika, 30-minute meals – het ene na het andere boek werd een bestseller!
We houden nog steeds van lekker snel en makkelijk. En worden graag geïnspireerd door de wereldgerechten van Knorr. Zo doen o.a. de Griekse Köfta, de Zuid-Afrikaanse boboti, de Turkse Durum en de Japanse Yakitori hun intrede in de Nederlandse keukens. Niet alle gerechten waren even succesvol. De yakitori is inmiddels uit de roulatie gehaald, net als de Indiase chapati (en die saus was juist zo lekker!) en de kip palava.
Olijfolie begon langzamerhand de traditionele blue band en croma te vervangen. Daarin roerbakten we onze biologische groente, waarvan de omzet meer en meer steeg doordat ook supermarkten als Lidl en Aldi het biologische assortiment uitbreidden.
Niet iedereen had genoeg geld om iedere avond een warme maaltijd op tafel te zetten. In 2002 werd in Nederland de allereerste voedselbank geopend door Sjaak en Clara Sies. Zij gaven hiermee een gezicht aan de heersende armoede en verspilling in Nederland. Er werd heftig op gereageerd en de politiek gaf antwoord: ‘Over vier jaar bestaat de voedselbank niet meer’. Vandaag de dag, 13 jaar later, worden er wekelijks 37.000 voedselpakketten uitgedeeld vanuit 157 lokale voedselbanken….
Nieuw(s) en trendy
Kernwoorden van de jaren 00 zijn puur en simpel, authentiek en uit eigen streek. Waar ‘vroeger’ werd gedacht dat eten alleen maar goed kon zijn als het uit Frankrijk, Italië kwam, dit decennium komt het lekkers uit eigen land, regio en streek.
Starbucks maakt in de jaren 00 een explosieve groei. In 1971 begonnen met 1 filiaal staat de teller nu op bijna 22.000 filialen wereldwijd. De eerste Europese winkel (Londen) werd geopend in 1998, de eerste Nederlandse vestiging opende in 2007 op luchthaven Schiphol. En konden ook de Nederlanders ‘genieten’ van Frappuccino’s en Caramel macchiato’s.
Het grote kookvoorbeeld van de Amerikanen, Martha Stewart, moest het een poosje doen met gevangenisvoedsel. Vanwege handel met voorkennis werd de huishoudkoningin van Amerika in 2004 veroordeeld tot vijf jaar gevangenis straf.
Sowieso was 2004 voor kookminnend Amerika een slecht jaar: kok en kookboekenschrijfster Julia Child (bekend van het boek ‘Mastering the art of French cooking’ en natuurlijk de film Julie & Julia) overlijdt op 92-jarige leeftijd.
Uit eten
Dankzij de Spaanse kok Ferran Adrià (van het wereldberoemde restaurant El Bulli) werd moleculair koken populair. Zijn kookstijl was gebaseerd op wetenschap, zoals vloeibare stikstof om ijskoud in te ‘frituren’ en het met een gaspatroon maken van schuim van de meest vreemde ingrediënten. En dus kregen we in plaats van saus ineens schuim op ons bord. Nieuw, revolutionair, maar lekker? Het smaakte uiteindelijk voornamelijk naar….lucht.
Dit decennium bracht ook de redding voor de zieltogende buurtchinees. Stuk voor stuk werden dit wokrestaurants waar de – altijd gierige – Nederlander voor een vast bedrag in de rij kon gaan staan met zijn bordje garnalen en biefstukreepjes. Lekker goedkoop lekker!
Ook sushi werd mainstream, vooral de all you can eat sushi restaurants sprongen als norivellen, ehhh, paddestoelen uit de grond.
Drinken en hapjes
In 2002 komt Pepsi Blue op de markt. Het zag er heel apart uit (blauwe frisdrank!) en smaakte een beetje naar bessen. En het zat bomvol kleur- en smaakstoffen. Ik herinner mij nog goed dat mijn neefje – na een glas pepsi blue – zo hyper werd dat hij bijna tegen het plafond op liep! De frisdrank werd in 2004 alweer uit productie gehaald….. Het is overigens wel verkrijgbaar op de Filipijnen.
Succesvoller was de introductie van Coca cola met een smaakje. Lemon en vanille (2003) zijn vandaag de dag nog steeds verkrijgbaar.
Ook populair waren de ready to drink mixes in blik zoals rum-cola en vodka-cola. En als je daar niet dronken of hyper genoeg van werd had je nog de shooters (kleine flesjes alcohol met een inhoud van 20 ml), de boosters (alcoholvrij) en blasters (met alcohol) waarin oppeppende stoffen als cafeïne en guarana zitten.
Door de overname van Smiths door het bedrijf PepsiCo (wat overigens al in de jaren 90 plaatsvond) veranderde in 2001 de naam van onze vertrouwde chipjes in Lay’s. Een opvallende ‘move’ van het bedrijf dat al sinds 1958 de merknaam Smiths voerde met een enorm grote naamsbekendheid. Dat merkte PepsiCo waarschijnlijk ook want sinds 2006 is de naam Smith weer terug voor het assortiment zoutjes als Wokkels, Nibb-it en Bugles. Chips zijn en blijven van Lay’s.
Zoetigheden
De cupcake werd een hit, mede dankzij de aflevering van Sex and the City waarbij Carrie en Miranda op de stoep van Magnolia Bakery een cakeje aten.
Verantwoord genieten doen we met Tony Chocolonely, die in 2004 de eerste slaafvrije chocoladereep op de markt brengt. En de collectie later uitbreidt in bijzondere smaken. De zogenaamde ‘gourmet’ chocolade is sowieso populair. Met smaakjes, met koekjes, extra puur, we lusten er wel pap/chocola van. Deze salted caramel chocolademousse al eens geprobeerd?
Niet alle chocolade bleek populair: als het aan het Europees Parlement lag kregen kinderen vanaf 2002 geen chocoladesigaretten meer van Sinterklaas. De meerderheid van het parlement stemde tegen het verbod van de verkoop van eetwaren en speelgoed in de vorm van tabaksproducten. Het betrof toen nog een advies maar sinds 2013 zijn de choco sigaretten officieel verboden en is het verbod in de wet opgenomen.
Protesten uit religieuze hoek kwamen er in 2003 toen Magnum ijsjes op de markt bracht onder de naam ‘Zeven zonden’. De protesten konden (gelukkig) niet voorkomen dat we konden smullen van ijsjes als Hebzucht (tiramisu, amaretti en chocola) of Gemakzucht (karamel swirl en chocola).
Tot slot
Het is nog te vroeg om te schrijven over wat de jaren 10 ons hebben gebracht/nog gaan brengen. Maar ik geef je vast een overzicht van wat we – terugkijkend op dit decennium – vast gaan tegenkomen:
Superfoods
Paleo
Spelt
Havermout
Glutenvrij
Ottolenghi
Raw food
Nouveau ruig
Vergeten groenten
Urban gardening
Bron foto’s: Magnoliabackery.com (cupcake), Lays (chips), Starbucks (frappuccino), Miaminewtimes.com (moleculair koken) Flickr/Chadmiller (Choco sigaretten), Sukamart (Pepsi blue)
Ook van dit laatste deel weer genoten, zo leuk om te lezen!
Heerlijk om te lezen weer! Het is een blijft een super serie 😀
Leuk om te lezen! Die Pepsi Blue ziet er wel heel chemisch uit zeg 😉
Dank je wel Sandra!
Ik vind/vond het zelf ook super om te doen. Ben stiekem aan een aflevering over de jaren 60 bezig. Ga gewoon weer terug in de tijd!
Dat was het volgens mij ook ja, hahaha!
Dat was een interessant stukje geschiedenis! Echt leuk, ik ben nooit op het idee gekomen om me daar eens in te gaan verdiepen, terwijl het de laatste tijd toch echt de pan uit swingt met al die 'food hypes'.
Heel leuk om die Knorr reclame nog eens te zien; slingert je gelijk helemaal terug de tijd in.
En dat Martha Stewart in de bak had gezeten, wist ik niet.
oehh ik herinner me ineens weer dat lay's eerst smith's heette 😉
x
Erg leuk weer om al die dingen te lezen die ik al weer helemaal vergeten was. Wat jammer om te lezen dat het alweer het laatste deel is, want het leest zo heerlijk weg. Maar gelukkig lees ik net in je opmerkingen dat je gewoon verder gaat met de jaren 60 🙂 Mooi!
Niet zo gek, is ook alweer 14 jaar geleden 🙂 Time flies!
Ik kan niet vooruit in de tijd kijken maar terug in de tijd kan natuurlijk wel! Kan al verklappen dat er ook over de jaren 60 veel leuke dingen te vertellen zijn!
Het is sowieso heel leuk om oude reclames op Youtube te kijken, kan ik me uren mee bezig houden 🙂
Heel leuk maar toch even een kleine kanttekening, glutenvrij is geen trend maar een voedingsvoorschrift wat wordt voorgeschreven door een arts nadat iemand is gediagnosticeerd met coeliakie, een ziekte waarbij iemand ziek wordt van gluten en waarbij je darmen kapot gaan als je toch gluten blijft eten.
Ben het natuurlijk met je eens. Alleen zijn er dit decennium wel opvallend veel mensen ook glutenvrij gaan eten zonder een coeliakie diagnose.