Dit is deel 3 uit de serie over eten en drinken in de afgelopen decennia. Benieuwd naar de jaren 70 en jaren 80? In deze aflevering neem ik je mee naar de jaren 90. Van Montignac tot Mckroket!
De warme maaltijd
De Nederlander leert koken op niveau door een hele generatie zogenaamde sterrenkoks. Die verruilden het fornuis voor de televisiestudio en lieten ons zien dat iedereen kon koken. Joop Braakhekke maakte het tv-programma Kookgek en bracht een serie kookboeken uit onder de naam “Kookschrift van een kookgek”. En ook naar ‘Koken met sterren’ van Cas Spijkers keken wekelijks miljoenen mensen.
Maar helemaal populair werd Jamie Oliver eind jaren 90 met zijn programma ‘The Naked Chef’. Zijn relaxte kookstijl en back to basic houding maakte iedereen enthousiast om de keuken in te gaan! Het Jamie imperium was geboren.
 |
| Bron foto: Koninklijke bibliotheek |
Ook Albert Heijn had een grote invloed op wat er in de Nederlandse huishoudens werd gegeten. Of liever gezegd: de Allerhande. Want in dit gratis magazine dat al sinds 1983 maandelijks verschijnt doet menig huisvrouw/man inspiratie op voor de avondmaaltijd. Voor de meer ervaren thuiskok was er Tip Culinair, dat sinds 1977 op de markt verscheen, eerst als Tip; vakblad voor thuis. Tip Culinair is in 2006 overgegaan in Delicious.
Mona kwam in 1993 met het eerste toetje van de maand: abrikozenpudding met rode pruimensaus. Het was meteen zo’n succes dat ze er nooit meer mee zijn gestopt. Inmiddels zijn we alweer ruim 200 toetjes van de maand verder! Overigens is al sinds de introductie in 1975 de griesmeelpudding met rode saus het best verkopende toetje.
Nieuw en trendy
Alles wat Italiaans is is goed. Na het jaren alleen te hebben gedaan met macaroni en spaghetti wordt Nederland nu overspoeld door pijnboompitten, zongedroogde tomaten, pesto, tiramisu, polenta en focaccia.
Dol als we zijn op ijs omarmt de Nederlander nu ook de duurdere soorten: Ben & Jerry’s (1996) en Häagen Dasz in bekers, Australian Homemade (1995) in salons en vanaf het begin van dit decennium vooral op een stokje: de eerste Magnum rolde in 1989 van de band en werd niet aangeprezen als ijs maar als ‘tussendoortje’
Halverwege de jaren 90 bracht Montignac ons een nieuwe methode om af te vallen: zolang je koolhydraten en vetten maar niet samen at kon je eten wat je maar wilde… En wijn blijven drinken! Montignaccen was razend populair maar voedingswetenschappers hebben altijd kritiek geuit. Vijf jaar geleden overleed de heer Montignac op 66-jarig leeftijd.
Fastfood restaurant McDonalds voegt eind jaren ’90 een typisch Hollands product aan het menu toe: de McKroket! Vanaf die tijd staan er wereldwijd steeds vaker typisch lokale producten op de kaart van de Mac.
Ook speelgoed vroeg in de jaren 90 om voedsel. Wilde je ‘m wat langer in leven houden dan moest je niet vergeten eten te geven aan je Tamagochi. Dit digitale huisdiertje was rond 1997 razend populair.
Uit eten
Fusion koken was in. Veel restaurants serveerde gerechten die een en mengsel waren van de Aziatische en de Westerse keuken. Ook varieerde men met kooktechnieken en was het ‘stapelen’ van ingrediënten tot een torentje in de mode. En tegen het eind van dit decennium kwam het eten op je bord in termen als ‘carpaccio van…(biet, tonijn), op een bedje van…(rucola, zeezout), tompouce van…..(zeebaars, paddestoelen).
Sushi werd populair maar was nog wel iets voor de fijnproevers. Wilde je echt goed eten, dan ging je naar de sushibar van het Amsterdamse Okura hotel. Moest je wel een dikke portemonnee meenemen, geen all-you-can-eat in Mokum.
Uit eten deden we natuurlijk ook bij de celebrity chefs. Mits je er het geld voor had natuurlijk. Bij Le Garage van Joop Braakhekke, De Swaen in Oisterwijck (Cas Spijkers) of bij Jonnie Boer in de Librije.
Eind jaren 90 zie je de Döner kebab restaurants de plaats innemen van de shoarmazaken. Wist je trouwens dat de Duitser Kadir Nurman de uitvinder is van dit gerecht? In Turkije werd al langer vlees van het spit in een pitabroodje gegeten, maar die broodjes bevatten geen tomaat en ui. Later werden ook sla en saus door Kadir toegevoegd. In 1972 verkocht hij in Berlijn zijn eerste Döner Kebab in (pita)broodjes of in pannenkoek (dürüm) gerold. Kadir (die in 2013 is overleden) vroeg nooit patent aan en is er dus ook niet rijk van geworden.
Drinken en hapjes
In 1997 bracht Bacardi de breezer op de markt. Door de vele suikers had je amper door dat je toch nog 5% alcohol zat weg te drinken.
Het drankje had een hip imago en was door zijn zoete smaak erg toegankelijk voor beginnende drinkers. De hoge prijs maakte het daarnaast tot een statussymbool. Rond de eeuwwisseling was Breezer zo populair dat er zelfs een nieuwe term ontstond: de breezercultuur. Deze stond voor een generatie die niet met drank om wist te gaan. Dubieuze afgeleiden hiervan waren de breezersex en het breezersletje.
Water in fles wordt steeds populairder. En dan niet een ordinaire Spa Rood, maar chique water uit een nog chiquere fles. Zoals Voss en Evian. Restaurants kregen zelfs waterkaarten of watersommeliers en in Amsterdam opende de Waterwinkel.
Een van de succesvolste acties van dit decennium was de introductie van de Flippo’s in 1995. Deze schijfjes met afbeeldingen van verschillende stripfiguren zaten gratis in zakken chips van Smiths. Er ontstond een ware flippo rage, vooral onder kinderen van de basisschool waren de kunststof schijfjes mateloos populair.
Marketeers kregen in de gaten dat het sowieso kinderen zijn die grotendeels bepalen wat er in de boodschappenwagen beland. Dus doen in de jaren 90 de kinderhelden hun intrede op verpakkingen van cornflakes, koek, snoep en chips.
Zoetigheden
Populair ijs uit de jaren 90 was de Winner Taco. Althans die populariteit bleek later. Want toen eind jaren 90 dit ijsje door Ola uit de handel werd gehaald zijn er zelfs petities op internet verschenen (Hyves, rond 2006) om dit ijsje weer terug te krijgen. En Ola heeft geluisterd, want vorig jaar is de Winner Taco weer in het assortiment opgenomen!
Met de spuitbus van Splash shake maakte je van je glas melk in een handomdraai een lekkere aardbeien, chocolade of vanille milkshake. Blijkbaar met een hoop kleurstoffen en E-nummers, want het verdween net zo snel als het verscheen.
Net als de eerste 2 uit de serie, een leuke post…!
De vriendin van Peter-Jans Rens is te jong om die Haribo-reclames bewust te hebben meegemaakt.
Ik herken heel veel, ik zat op de middelbare school in de jaren negentig. Heb heel wat Winner Taco's achter de kiezen! En mijn moeder maar montignaccen ondertussen, arm mens.
Je bent echt een schrijverstalent, het is zoals altijd weer een heel leuk stukje geworden! En ik krijg spontaan trek in snoep (Haribo!)
Dank je Miriam!
Ja nu je het zegt, zij zal in ieder geval geen 'zoete' herinneringen hebben aan de vader van haar kind hahaha!
Bedankt voor het lieve compliment 🙂
Wow deze is zo herkenbaar en zo ontzettend leuk om te lezen! Echt een feest der herkenning om het zo maar te zeggen en ook gek om te zien dat sommige o zo bekende dingen al zo lang bestaan, super gedaan weer!
Dank je. Het is ook mijn eigen favoriete serie hahaha. Nog eentje te gaan, de jaren 00!