Eerder schreef ik over de geschiedenis van Albert Heijn, over hoe ik vanuit mijn kinderbedje naar het immense hoofdkantoor van de Zaanse grootgrutter keek. Maar er is nog een groot Zaans bedrijf waar ik mijn jeugdherinneringen mee deel, namelijk Verkade. Als we ’s morgens naar school liepen kon je al ruiken wat er die dag werd gebakken: Maria biscuitjes, Café noir, Langetjes… Mijn ouders wonen nog steeds in de Zaanstreek, naast de oude Verkade fabriek. Het leek me dan ook leuk om eens een kijkje te nemen in de geschiedenis van Verkade!
Stoom-, brood en beschuitfabriek
Verkade is opgericht op 2 mei 1886. Meer dan 131 jaar geleden! Toen opende Ericus Gerhardus Verkade (1835-1907) de Stoom-, Brood- en Beschuitfabriek “De Ruyter” aan de Zaan in Zaandam. De producten van het eerste uur waren brood en beschuit. En waxinelichtjes!
Waxinelichtjes
Wis je dat een schoonzoon van Ericus Verkade het patent had op zogenoemde waxine theelichtjes van paraffinewas? Deze Engelsman Morris Fowler verkocht zijn patent aan Verkade die in 1898 startte met de productie van waxinelichtjes. Toen een merknaam, nu een soortnaam! In 1991 is Verkade gestopt met de productie en is het concept verkocht aan Bolsius.
Verkade albums
De meest beroemde en succesvolle spaaractie uit de geschiedenis staat op naam van Verkade. Al sinds 1903 voegde Verkade plaatjes bij verpakkingen en bracht verzamelalbums uit, vaak over de natuur en het Hollandse landschap. Jac. P. Thijsse schreef voor veel albums de teksten. De plaatjes en albums waren zo populair dat er zelfs een albumafdeling en een ruilkantoor bij Verkade werd ingericht! In totaal zijn er 35 verschillende albums uitgegeven – in een oplage van totaal 3 miljoen – vooral in de periode 1903-1940. De plaatjes en de albums worden nog steeds veel verzameld.
Koek!
De productie van de bekende biscuitjes van Verkade startte in 1911. Vijf jaar later bestond het assortiment al uit maar liefst 19 soorten biscuit, waaronder de Petit-Beurre, Langetjes en Café Noir. De verkoop van biscuits steeg enorm toen – door de eerste wereldoorlog – de import uit Engeland wegviel. Een geluk bij een ongeluk….
Tijdens diezelfde oorlog was er een nijpend tekort aan meel en gist. Alleen de voorraad suiker was ruim voldoende. Daarom pakte Verkade de fabricage van suikerwerken op. In eerste instantie in een fabriek in Den Bosch, waar en passant de frou-frou en moccastangen werden overgenomen en aan het assortiment toegevoegd. In 1937 werd de gloednieuwe Suikerwerk-, Toffee en Chocoladefabriek geopend in Zaandam. Maar liefst vier verdiepingen hoog en uitgerust met de aller modernste machines.
De meisjes van Verkade
“De Meisjes van Verkade” is een begrip uit lang vervlogen tijden. Ooit kwamen honderden jonge Amsterdamse meisjes elke ochtend per trein of bus naar Zaandam om te werken in de Verkade fabriek. Met honderden tegelijk liepen de meisjes van het station naar de fabriek aan de Westzijde. Hetzelfde gebeurde in Den Bosch, waar in de loop van vorige eeuw veel Bossche meisjes na de huishoudschool gingen werken bij Verkade.
Kijk vooral eens deze promofilm uit 1930, prachtig om te zien!
Wasa Knäckebrod
Tegenwoordig is Wasa een zelfstandig merk maar wist je dat Verkade in 1960 als eerste onder die naam knäckebrod in Nederland introduceerde? Toen nog vrijwel onbekend, nu te vinden op menig ontbijtbordje!
De geschiedenis van Verkade: van oerhollands merk naar internationale koekenbakker
In 1990 is Verkade (sinds 1950 Koninklijke Verkade) onderdeel geworden van het Britse United Biscuits. Dat op haar beurt in 2014 weer is overgenomen door de Turkse Yildiz Holding. Die daarmee de 3e grootste koekjesmaker ter wereld is geworden.
Verkade-paviljoen
In het Zaans Museum in Zaandam is een heus Verkade-paviljoen ingericht. Hier kun je horen, zien, proeven en spelen en al doende leren over de geschiedenis van Verkade. Je waant je in een fabriek uit de vorige eeuw, waar de machines nog volop draaien. Ook heel leuk om te bezoeken met kinderen.
Ben jij ook fan van Verkade? Wat is jouw favoriete product?
Wat grappig om te lezen dat ze ook in waxinelichtjes deden!
Grappig he. Ook nooit geweten dat het eigenlijk een merknaam is.
Leuk om eens te lezen! Ik denk bij Verkade altijd aan de grapjes van Toon Hermans. ? “Bent u nog familie van de grote Verkade? Nee, ik ben niet eens familie van de lange vingers.”
Haha die kende ik niet!
Super leuk en boeiend geschreven! Lijkt me heel speciaal om dat helemaal te zien groeien vanaf het begin!
Dank je wel. Vind geschiedenis altijd boeiend!
Geboren naast de Verkade fabriek (Reigerstraat) ben ik vaak legaal en illegaal op het Verkade terrein geweest 😬 Aan het einde van de Reigerstraat had Verkade hun garage voor het onderhoud van trucks en aanhangers.